INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Białej Podlaskiej

Specjalista terapii uzależnień 229907

• Doradca.
• Opiekun.
• Pedagog resocjalizacji.
• Pedagog profilaktyk.
• Resocjalizator.
• Terapeuta.
• Wychowawca.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO – 08 odpowiada grupie:

• 2269 Health professionals not elsewhere classified.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Karolina Komorowska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Marzena Radulska-Olifirowicz – Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 3, Radom.
• Marzena Joanna Wawerska-Kus – STEP – szkolenia, terapia, edukacja, poradnictwo, Warszawa.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Mirosław Żurek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Andrzej Adamczyk – Fundacja EDUSA, Warszawa.
• Janusz Biskup – Gabinet Masażu i Rehabilitacji GOSIA, Radom.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Bożena Fałkowicz – Brzeskie Centrum Medyczne, Brzeg.
• Marcin Sałata – Centrum Rehabilitacji Leczniczej, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Specjalista terapii uzależnień realizuje proces terapeutyczny mający na celu reedukację i resocjalizację osoby uzależnionej. Wykonuje działania diagnostyczno-analityczne, terapeutyczne, profilaktyczne, edukacyjne i społeczne osób uzależnionych oraz ich rodzin (osoby współuzależnione ²⁹) w celu realizacji programów terapeutycznych.

Opis pracy

• Specjalista terapii uzależnień jest zawodem z obszaru ochrony zdrowia, wymagającym przede wszystkim wiedzy terapeutycznej i psychoterapeutycznej, ale również wiedzy medycznej, psychologicznej i pedagogicznej, wynikającej z badań i dowodów naukowych.

Praca specjalisty terapii uzależnień ²⁷ polega m.in. na:

• przeprowadzaniu diagnozy zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych, patologicznym hazardem oraz innymi zaburzeniami kontroli popędów nazywanych uzależnieniami behawioralnymi (np. seksoholizm ²³, zachowanie kompulsywne ⁷ objadanie się, uzależnienie od komputera i mediów społecznościowych, pracoholizm),
• prowadzeniu terapii indywidualnej i grupowej,
• prowadzeniu działań edukacyjnych, społecznych i profilaktycznych wobec osób uzależnionych, współuzależnionych (pozostających z osobami uzależnionymi w aktualnym związku lub ich dorosłych dzieci) oraz ich środowiska życia.

Specjalista terapii uzależnień przygotowuje:

• analizy,
• diagnozy,
• programy profilaktyczne i edukacyjne skierowane do osób z obszaru ryzyka (dzieci, młodzieży i dorosłych) oraz wdraża je.

Sposoby wykonywania pracy

Specjalista terapii uzależnień jest odpowiedzialny za dobór metod, technik i narzędzi diagnostyczno-analityczno-terapeutycznych oraz motywacyjno-wspierających. W pracy obowiązują go zasady etyczne i dbałość o standard wykonywanych usług.

Realizuje proces terapeutyczny w oparciu o diagnozę zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych lub uzależnieniem behawioralnym, w celu określenia zagrożeń i następstw w wymiarze indywidualnym i społecznym. Na tej podstawie opracowuje indywidualny program terapii. Następnie realizuje terapię z użyciem metod, technik i narzędzi adekwatnych do typu uzależnienia.

Specjalista terapii uzależnień musi znać sposoby reagowania na zgłaszane myśli i tendencje samobójcze (suicydalne myśli i tendencje ²⁵) pacjentów. Osoby uzależnione, szczególnie hazardziści, to grupa wysokiego ryzyka zagrożenia samobójstwem.

Bardzo ważnym elementem w pracy specjalisty terapii uzależnień jest ocena i ewaluacja bieżących efektów pracy z klientem/pacjentem oraz dbanie o samodoskonalenie.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2., 3.3., 3.4. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Podstawowym miejscem pracy specjalisty terapii uzależnień są pomieszczenia w placówkach leczenia uzależnień, przystosowane do terapii indywidualnej i grupowej.

Terapia indywidualna odbywa się w gabinetach, które urządzane są tak, aby pacjent/klient czuł się komfortowo i bezpiecznie w kontakcie z terapeutą (fotele, ozdoby, atmosfera przytulności).

Sala do spotkań grupowych wyposażona jest w krzesła, fotele lub materace zapewniające komfort prowadzenia i uczestniczenia w zajęciach, tablice i sprzęt do prezentacji multimedialnych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Praca specjalisty terapii uzależnień wymaga estetycznych, zapewniających poczucie intymności pomieszczeń, wyposażonych w wygodne meble do siedzenia.

Do wykonywania zadań specjalisty terapii uzależnień niezbędne są m.in.:

• przybory biurowe i szkolne (np. papier, flipchart, mazaki, tablice suchościeralne, podkładki do pisania),
• komputer z dostępem do internetu, drukarka, kserokopiarka,
• sprzęt audiowizualny – telewizor, rzutnik, odtwarzacz muzyki, głośniki.

Specyficznym dla tego zawodu wyposażeniem jest alkomat i testy wykrywające obecność narkotyków w organizmie.

Organizacja pracy

Praca specjalisty terapii uzależnień może odbywać się w systemie zmianowym w wymiarze 8 godzin dziennie. Specjalista terapii uzależnień jest samodzielnym pracownikiem, zobowiązanym do uczestniczenia w zebraniach klinicznych ³¹ oraz regularnych superwizjach ²⁶.

Praca specjalisty terapii uzależnień ma charakter długoterminowego kontaktu z pacjentem/klientem z wysokim ryzykiem przerwania procesu terapii. Obciążenia psychiczne i kontakt z sytuacjami stresogennymi wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wypalenia zawodowego.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Z zawodem specjalista terapii uzależnień związane są zagrożenia dla zdrowia spowodowane m.in.:

• obciążeniami psychicznymi i kontaktem z sytuacjami stresogennymi,
• zachowaniami kompulsywnymi i ryzykownymi pacjentów/klientów,
• depresyjnymi stanami / zaburzeniami ³, agresją (przede wszystkim słowną),
• słabą motywacją ¹¹ do współpracy,
• oporem ¹³ wynikającym ze specyfiki zjawisk zachodzących w relacji terapeutycznej ²¹ (przeniesienie ¹⁸ i przeciwprzeniesienie ¹⁷).

Z tego względu ważne jest regularne uczestniczenie w superwizji grupowej i/lub indywidualnej.

Praca w tym zawodzie może wywoływać stres, co stwarza zagrożenie chorobami o podłożu psychosomatycznym. Zalecana, choć niewymagana, jest terapia własna.

Specjalista terapii uzależnień wykonuje swoją pracę najczęściej w pozycji siedzącej, co generuje typowe zagrożenia dla układu mięśniowo-szkieletowego.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód specjalista terapii uzależnień ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność układu krążenia;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• spostrzegawczość,
• ostrość wzroku,
• ostrość słuchu,
• rozróżnianie barw,
• szybki refleks,
• wysoka wydolność ³⁰ i niska reaktywność ²⁰ temperamentalna;

w kategorii sprawności i zdolności

• dobra pamięć,
• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• rozumowanie logiczne,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• łatwość wypowiadania się oraz precyzja w formułowaniu wypowiedzi,
• zdolność motywowania i wspierania ²⁸,
• zdolność do nawiązywania kontaktów, budowania relacji terapeutycznej,
• gotowość do współdziałania,
• zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
• zdolności do komunikacji, w tym aktywnego słuchania;

w kategorii cech osobowościowych

• dokładność w dokumentowaniu terapii,
• odporność emocjonalna, wysoki poziom opanowania emocjonalnego,
• odporność na sytuacje trudne, krytyczne,
• otwartość poznawcza ¹⁴,
• wytrwałość, cierpliwość,
• empatia ⁵ ,
• kreatywność,
• elastyczność,
• odporność na stres i wypalenie zawodowe,
• zdolności w zakresie rozpoznawania znaczenia komunikatów werbalnych i niewerbalnych,
• zdolność do autoanalizy, autorefleksji ²,
• samoświadomość ²² własnych kompetencji, zasobów i deficytów osobistych,
• szacunek i otwarcie na drugiego człowieka, postawa nieoceniająca ¹⁶,
• wrażliwość na kwestie kulturowe,
• dbanie o własny rozwój,
• wysoka kultura osobista,
• wrażliwość na kwestie etyczne,
• dyskrecja,
• samokontrola,
• samodzielność.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.5. Kompetencje społeczne; 3.6. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Wykonywanie zawodu specjalista terapii uzależnień wymaga dobrego stanu ogólnego zdrowia, wysokiego poziomu opanowania emocjonalnego, umiejętności komunikacji w sytuacjach trudnych, odporności na stres i wypalenie zawodowe, wysokiej odporności na przemęczenie.

Specjalista terapii uzależnień to zawód wymagający specyficznej umiejętności kontenerowania emocji ⁸ i odraczania emocji ¹² – oznacza to dla osób wykonujących ten zawód konieczność treningu w tym obszarze oraz poszukiwanie osobistych, zindywidualizowanych sposobów regeneracji sił i odreagowania emocji.

Przeciwwskazaniem do pracy w zawodzie specjalista terapii uzależnień są dysfunkcje utrudniające komunikację z pacjentami/klientami (np. poważna wada wymowy, wzroku i słuchu) oraz niepełnosprawność intelektualna.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie specjalista terapii uzależnień wymagane jest wyksztalcenie wyższe (II stopnia) na kierunkach np.: psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna i resocjalizacyjna, socjologia, resocjalizacja, nauki o rodzinie, teologia, filozofia.

Wymagane jest również ukończenie szkolenia w dziedzinie uzależnień, zgodnie z programem akredytowanym przez:

• Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii (KBdPN) ⁹ lub
• Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) ¹⁵.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie specjalista terapii uzależnień niezbędne jest ukończenie szkolenia w dziedzinie uzależnień w szkole akredytowanej przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii lub Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu certyfikacyjnego. Aby rozpocząć pracę, wymagane jest co najmniej uzyskanie statusu osoby uczestniczącej w procesie certyfikacji (podczas I etapu szkolenia akredytowanego). Kolejny etap to uzyskanie certyfikatu, potwierdzającego kwalifikacje (po egzaminie, do którego można przystąpić po odbyciu stażu – II etap szkolenia i superwizji – III etap szkolenia). Prawo do wykonywania zawodu ma osoba posiadająca ważny wspomniany status (PARPA nadaje go na 5 lat, KBdPN – na 4 lata) lub certyfikat (w obu wypadkach bezterminowy).

Specjalista terapii uzależnień zobligowany jest do uczestniczenia w regularnych superwizjach. Rekomendowane jest również doskonalenie umiejętności w obszarze psychoterapii ¹⁹, uczestnictwo w szkoleniach, konferencjach naukowych oraz stałe pogłębianie wiedzy teoretycznej z obszaru uzależnień. Czynnikiem wspierającym jakość wykonywanej pracy jest również uczestnictwo we własnej psychoterapii.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Specjalista terapii uzależnień może pełnić funkcję kierownika w placówkach leczenia uzależnień (wymagania co do kwalifikacji kierownika placówki leczenia uzależnień obejmują posiadanie certyfikatu specjalisty).

W toku rozwoju zawodowego specjalista terapii uzależnień może:

• podejmować szkolenie z zakresu psychoterapii w różnych nurtach i modalnościach ¹⁰, uzyskać certyfikat psychoterapeuty, uzyskać tytuł superwizora,
• rozszerzać swoje kompetencje poprzez uczestnictwo w kształceniu/szkoleniu w zawodach pokrewnych.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Specjalista terapii uzależnień może uzyskać:

• dyplom ukończenia szkoły psychoterapii w różnych nurtach i modalnościach,
• certyfikat psychoterapeuty,
• tytuł superwizora potwierdzony wpisem na listę osób uprawnionych do prowadzenia superwizji w KBdPN lub PARPA.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie specjalista terapii uzależnień może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie specjalista terapii uzależnień wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Planowanie pracy, konstruowanie programów profilaktycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych spójnych z teorią i praktyką terapii uzależnień i współuzależnienia.
• Z2 Prowadzenie zajęć edukacyjnych i psychoprofilaktycznych na temat uzależnień i współuzależnienia – dobór metod i narzędzi.
• Z3 Nawiązywanie kontaktu terapeutycznego z pacjentem/klientem.
• Z4 Diagnozowanie na potrzeby opracowania planu terapii/leczenia.
• Z5 Opracowywanie celów i planów terapii dostosowanych do potrzeb pacjenta/klienta.
• Z6 Prowadzenie pracy terapeutycznej grupowej i/lub indywidualnej oraz dobieranie odpowiednich metod, technik i narzędzi pracy.
• Z7 Prowadzenie dokumentacji merytorycznej/leczniczej.
• Z8 Monitorowanie i ewaluacja planów terapeutycznych.
• Z9 Autoanalizowanie pracy terapeutycznej z uwzględnieniem superwizji.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wdrażanie działań psychoprofilaktycznych i psychoedukacyjnych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Wdrażanie usług w zakresie terapii obejmuje zestaw zadań zawodowych Z3, Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz3: Monitorowanie, ewaluowanie i autoanalizowanie pracy terapeutycznej obejmuje zestaw zadań zawodowych Z7, Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie specjalista terapii uzależnień powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Podejmowania decyzji i ponoszenia odpowiedzialności za działania o charakterze profilaktycznym, edukacyjnym, społecznym, diagnostycznym oraz terapeutycznym na rzecz osób uzależnianych i ich środowiska życia.
• Komunikowania się w sposób otwarty, asertywny ¹, oparty na tolerancji i życzliwości zarówno z pacjentami/klientami, jak i współpracownikami.
• Tworzenia i rozwijania wzorów właściwego postępowania w terapii uzależnień i współuzależnienia.
• Dokonywania krytycznej oceny swoich działań wykonywanych w ramach współpracy oraz przyjmowania odpowiedzialności za ich skutki.
• Przestrzegania zasad określonych w standardach etycznych i normach zawodowych: uczciwości, rzetelności, poufności oraz zapobiegania konfliktom interesów w realizacji usługi.
• Podejmowania współpracy z innymi osobami w realizacji usług terapeutycznych.
• Dystansowania się od własnych przyzwyczajeń i schematów działania, w tym od prowadzenia z klientem dialogu na temat wartości, przekonań, wizji i reguł współpracy oraz światopoglądu.
• Koncentrowania się na praktycznych rezultatach rozwojowych osiąganych przez klienta.
• Przyjmowania współodpowiedzialności za proces wspierania klienta w kontekście osiągnięcia celów rozwojowych.
• Oceniania i korekty własnych postaw i zachowań, w tym do ciągłego przeglądu własnych osiągnięć i oddziaływania na klientów.
• Rozwijania kompetencji osobistych i zawodowych, w tym ustawicznego aktualizowania i podwyższania swoich kwalifikacji.
• Uczestniczenia w grupach, organizacjach profesjonalnych i stowarzyszeniach zawodowych, aktywnie wykonując zawód związany ze świadczeniem usług terapeutycznych.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu specjalista terapii uzależnień.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu specjalista terapii uzależnień

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie specjalista terapii uzależnień nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany Systemu Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

W procesie nauki i certyfikacji w zawodzie specjalista terapii uzależnień oczekuje się pracy z pacjentami już na wstępnym etapie nauki zawodu. Tym samym bardzo często pracę w tym zawodzie rozpoczyna się od wolontariatów i bezpłatnych staży.

Miejscem pracy specjalisty terapii uzależnień są instytucje oferujące pomoc osobom uzależnionym i ich rodzinom:

• poradnie leczenia uzależnień i współuzależnienia,
• ośrodki pobytu stacjonarnego i dziennego,
• specjalistyczne oddziały szpitalne, placówki oświatowe i edukacyjne,
• ośrodki szkolno-wychowawcze i opiekuńczo-wychowawcze,
• inne placówki, w tym gabinety i ośrodki prywatne, fundacje i stowarzyszenia.

Pracę oferują także punkty konsultacyjno-informacyjne, do których zgłaszają się osoby uzależnione, osoby używające szkodliwie lub w sposób ryzykowny substancji psychoaktywnych, osoby uzależnione behawioralnie i rodziny osób uzależnionych.

Placówkami leczenia uzależnień, które zatrudniają specjalistów terapii uzależnień, są:

• ambulatoria,
• całodobowe oddziały terapeutyczne,
• oddziały leczenia zespołów abstynencyjno-detoksykacyjnych.

Doświadczony specjalista terapii uzależnień może prowadzić praktykę prywatną, szczególnie pracując z rodzinami osób uzależnionych.

Najczęstszą formą zatrudnienia jest umowa o pracę oraz kontrakty. W miejscach, które prowadzą działania wspierające leczenia uzależnień (stowarzyszeniach abstynenckich, fundacjach pomagających i wspierających rodziny zagrożone wykluczeniem społecznym w postaci placówek wsparcia dziennego i placówek specjalistycznych, punktach konsultacyjno-informacyjnych itp.), przeważa zatrudnienie w ramach umów cywilnoprawnych.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) aby uzyskać uprawnienia do wykonywania zawodu specjalista terapii uzależnień (status osoby uczestniczącej w procesie certyfikacji lub certyfikat) należy:

• po uzyskaniu tytułu zawodowego lekarza lub tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa lub uzyskaniu tytułu magistra na kierunkach studiów: psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia, resocjalizacja, nauki o rodzinie, teologia lub filozofia, ukończyć 650-godzinne szkolenie akredytowane przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii lub Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Szkolenie musi odbyć się w jednej ze szkół akredytowanych przez wyżej wymienione instytucje (jest ich w sumie kilkanaście, w tym 8 szkół akredytowanych przez KBdPN i 7 szkół akredytowanych przez PARPA),
• po ukończeniu szkolenia należy zaliczyć 70-godzinną (w ciągu pół roku) grupową superwizję szkoleniową (do wyboru jest 25 superwizorów z Biura i 52 superwizorów z PARPA) oraz odbyć staż w placówce rekomendowanej przez KBdPN (23 ośrodki do wyboru) lub PARPA (13 ośrodków). Dopiero po ukończeniu wszystkich etapów szkolenia można podejść do egzaminu certyfikacyjnego, organizowanego raz lub dwa razy do roku przez KBdPN i PARPA.

Szkolenie

Osoby pracujące w zawodzie specjalista terapii uzależnień mają możliwość uczestnictwa w różnego rodzaju działaniach rozwojowych, w zależności od swoich potrzeb. Mogą to być konferencje, warsztaty, cykle tematyczne, wykłady, seminaria i inne dotyczące szeroko rozumianej tematyki psychologicznej, pedagogicznej, psychoterapeutycznej oraz promocji zdrowia i profilaktyki.

Jako dodatkowe szkolenie należy także traktować szkoły psychoterapii (4 lata) afiliowane przy towarzystwach i stowarzyszeniach psychoterapeutycznych (Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Europejskie Towarzystwo Psychoterapii i in.).

Miesięczne wynagrodzenie całkowite (mediana) specjalisty terapii uzależnień wynosi 3300 zł brutto. Co drugi specjalista otrzymuje pensję od 2750 zł do 3920 zł brutto. 25% najniżej wynagradzanych specjalistów terapii uzależnień zarabia poniżej 2750 zł brutto. Na zarobki powyżej 3920 zł brutto może liczyć grupa 25% najlepiej opłacanych specjalistów terapii uzależnień. Na wysokość wynagrodzenia mają wpływ czynniki takie, jak: wielkość firmy, kapitał firmy, wykształcenie, staż pracy, region zatrudnienia.

Praca kontraktowana poza placówkami wyceniana jest na ogół według rekomendacji PARPA i kształtuje się następująco (stawki godzinowe brutto):

• treningi psychologiczne – wysokość wynagrodzenia: 100–150 zł,
• zajęcia profilaktyczne i edukacyjno-rozwojowe dla dzieci, młodzieży, rodzin oraz nieprofesjonalistów:
  • zajęcia profilaktyczne dla młodzieży – wynagrodzenie: 30–75 zł,
  • zajęcia opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym – wynagrodzenie: 25–40 zł,
  • zajęcia socjoterapeutyczne – wynagrodzenie: 35–70 zł,
• systematyczne dyżury interwencyjno-wspierające – wynagrodzenie: 30–60 zł,
• programy terapeutyczne oraz pomoc rehabilitacyjna dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, w tym DDA):
  • godzina psychoterapii indywidualnej w ramach programu terapeutycznego – wynagrodzenie: 80–100 zł,
  • godzina psychoterapii grupowej w ramach programu terapeutycznego – wynagrodzenie: 90–150 zł,
  • mikroedukacja dla pacjentów w programach terapeutycznych – wynagrodzenie: 40–80 zł,
  • superwizja indywidualna lub grupowa specjalistów psychoterapii uzależnień i instruktorów terapii uzależnień – wynagrodzenie: 120–200 zł,
• działania interwencyjno-wspierające dla członków rodzin, w których występują problemy alkoholowe:
  • systematyczne dyżury interwencyjno-wspierające – wynagrodzenie: 30–60 zł,
  • oddziaływania edukacyjno-korekcyjne dla sprawców przemocy – wynagrodzenie: 40–65 zł,
  • zajęcia terapeutyczne dla osób doświadczających przemocy – wynagrodzenie: 40–65 zł.

Zawód specjalista terapii uzależnień może być wykonywany przez osoby niepełnosprawne. Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza pracy przy komputerze, wymagane jest wówczas dostosowanie sprzętu komputerowego,
• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), wymagane jest wówczas wyposażenie stanowiska w uchwyty, poręcze, regulowaną wysokość krzesła i inne udogodnienia,
• z wadami i dysfunkcjami wzroku (04-O), w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi.